Οι καθηγητές Φυσικής Αγωγής του σχολείου μας, κ. Θεοχάρης Γιώργος και κ. Τόλης Βασίλης, σε συνεργασία με τις υπεύθυνες «Σχολικής Ζωής» και το Σύλλογο Διδασκόντων, ανέλαβαν την υλοποίηση της δράσης «Σχολικός εκφοβισμός και Φυσική Αγωγή». Έκριναν ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι που καθιστούν την ανάληψη της εν λόγω δράσης αναγκαία.
Συγκεκριμένα: Το μάθημα της Φυσικής Αγωγής αποτελεί ένα πλαίσιο στο οποίο δίνεται έμφαση στην σωματική διάπλαση και παρέχει ευκαιρίες για να κριθεί η εξωτερική εμφάνιση. Τα παιδιά που δεν διαθέτουν την τυπική σωματική διάπλαση είναι σύνηθες να αποφεύγουν την συμμετοχή τους στο μάθημα ή σε αθλήματα, ιδίως όταν είναι θύματα σχολικού εκφοβισμού. Οι υπέρβαροι μαθητές και ιδιαιτέρως τα κορίτσια λαμβάνουν κριτικές ή συγκαταβατικά σχόλια σχετικά με το βάρος τους ενώ συμμετέχουν σε αθλητικές δραστηριότητες. Η φύση του μαθήματος καθώς και ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας πολλών αθλημάτων έχουν αναγνωριστεί ως ο βασικότερος λόγος εκφοβιστικών συμπεριφορών. Οι μαθητές που εκφοβίζονται ανησυχούν για τη μελλοντική συμμετοχή τους στο μάθημα φοβούμενοι περαιτέρω ταπείνωση. Επιπρόσθετα, η εικόνα που έχει ο μαθητής για την εξωτερική του εμφάνιση, επηρεάζει τη συμμετοχή του στο μάθημα. Η αρνητική εικόνα για το σώμα δημιουργεί φοβία για τυχόν κρίση από τους συμμαθητές με αποτέλεσμα ακόμα και τη μη συμμετοχή. Η συνηθέστερη μορφή σχολικού εκφοβισμού στο μάθημα είναι η λεκτική παρενόχληση (προσβλητικές λέξεις, κοροϊδίες κατά την άσκηση και το παιχνίδι, αποκλεισμό από την ομάδα συγκεκριμένων μαθητών, απόδοση ευθυνών σε συγκεκριμένους μαθητές για τυχόν λάθη).
Από την αρχή της σχολικής χρονιάς έγινε συστηματική παρατήρηση των μαθητών/-τριών από τα μέλη της Ομάδας Δράσης (σχετικά με την εικόνα σώματος, τον τρόπο που αυτή επηρεάζει τη συμμετοχή τους στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής και τυχόν περιστατικά σχολικού εκφοβισμού). Έγινε δηλαδή προσπάθεια ανίχνευσης συμπεριφορών εκφοβισμού και καταστάσεων θυματοποίησης που σχετίζονται με την εμφάνιση. Τα περιστατικά και οι περιπτώσεις που καταγράφηκαν από τους καθηγητές Φυσικής Αγωγής δείχνουν ότι πρόκειται για φαινόμενο χωρίς ανησυχητικές διαστάσεις. Ειδικότερα: 1) μία μαθήτρια, η οποία απέφευγε τη συμμετοχή της στο τρέξιμο λόγω του βάρους της, ενθαρρύνθηκε να συμμετάσχει σε ομαδικά αθλήματα ως εναλλακτική λύση. 2) σε τμήμα του σχολείου, στο οποίο πέρυσι υπήρχε ανταγωνισμός ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια, παρατηρήθηκε ότι έχει επιτευχθεί μείωση του ανταγωνισμού. Τα αγόρια δεν αντιμετωπίζουν ανταγωνιστικά συμμαθήτριές τους με ισάξια με αυτά απόδοση. Η θετική αυτή εξέλιξη προέκυψε όταν ο καθηγητής εφάρμοσε την τακτική των μικτών ομάδων, δηλαδή τον χωρισμό με τέτοιο τρόπο ώστε να μειώνεται ο ανταγωνισμός. 3) μία μαθήτρια έδειχνε απομονωμένη και αποτραβηγμένη σε μια άκρη χωρίς να συμμετέχει στο ομαδικό παιχνίδι. Η απομόνωση αυτή οφειλόταν σε φραστική επίθεση από συμμαθήτριά της, η οποία παρότρυνε τους συμμαθητές να την αποφεύγουν. Ο καθηγητής Φυσικής Αγωγής έκανε παρέμβαση –συζήτηση στην ολομέλεια της τάξης χωρίς να κάνει συγκεκριμένη αναφορά στο συμβάν και η δυσκολία ξεπεράστηκε.4) σημειώθηκε περιστατικό ανταλλαγής φραστικών επιθέσεων ανάμεσα σε έναν μαθητή και μία συμμαθήτριά του. Η ένταση κλιμακώθηκε όταν ο μαθητής επιτέθηκε φραστικά εκ νέου στη μαθήτρια την ώρα του παιχνιδιού και εκείνη έφυγε από το χώρο του παιχνιδιού κλαίγοντας. Έγινε αντιληπτή από τον καθηγητή Φυσικής Αγωγής, ο οποίος παρενέβη με αποτέλεσμα την εξομάλυνση της έντασης. 5) μαθητής άλλου τμήματος απέκλεισε συμμαθήτριές του από το παιχνίδι, όταν εκείνες ζήτησαν να παίξουν. Της αποκάλεσε «άχρηστες» και χρησιμοποιώντας κι άλλες απρεπείς εκφράσεις τις ανάγκασε να αποσυρθούν. Η παρέμβαση του καθηγητή είχε ως αποτέλεσμα τη συνειδητοποίηση από όλα τα μέλη ότι δεν επιτρέπεται κανένας αποκλεισμός και μειωτικός χαρακτηρισμός. Το συμβάν έληξε άμεσα και δεν παρουσιάστηκε ανάλογη συμπεριφορά.
Συμπέρασμα: Ο εκπαιδευτικός μπορεί να έχει τεράστια συμβολή στην αποδοχή και ενσωμάτωση των μαθητών που παρενοχλούνται στο μάθημα. Μπορεί να διαμορφώσει ένα περιβάλλον που θα διδάξει στους μαθητές , πώς θα καλλιεργήσουν-αναπτύξουν τις προσωπικές και κοινωνικές τους ικανότητες, προκειμένου να ανταπεξέλθουν σε τέτοιου είδους καταστάσεις.
Την Παρασκευή 4 Μαρτίου, στο πλαίσιο του αφιερώματος της Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού (6ης Μαρτίου), προβλήθηκαν επιλεγμένα video και έγινε συζήτηση. Επίσης, οι μαθητές συμπλήρωσαν ερωτηματολόγιο ειδικά σχεδιασμένο από τους υπεύθυνους εκπαιδευτικούς, ώστε να γίνει ανίχνευση του φαινομένου. Στη συνέχεια, έγινε στατιστική επεξεργασία των δεδομένων του ερωτηματολογίου:
Ερωτηματολόγιο μαθητών σχ. βια Φ.Α
Ερωτηματολόγιο μαθητών (σχετικά με φαινόμενα εκφοβισμού στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής)
Α’(87 Μαθητές) Β΄(69 Μαθητές) Γ’( 65 Μαθητές)
ΑΓΟΡΙΑ 39 36 38
ΚΟΡΙΤΣΙΑ 48 33 27
στατιστικά ερωτηματολογίου Φ.Α και σχολ. βία
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
Το ερωτηματολόγιο διανεμήθηκε σε όλους τους μαθητές του σχολείου και των τριών τάξεων στο πλαίσιο του αφιερώματος στην Πανελλήνια Ημέρα κατά της σχολικής βίας και του εκφοβισμού. Απάντησαν συνολικά 221 μαθητές/τριες , 113 αγόρια και 108 κορίτσια. Στόχος ήταν η διενέργεια έρευνας σε σχέση με το σχολικό εκφοβισμό στο περιβάλλον της Φυσικής Αγωγής, καθότι η φύση του μαθήματος καθώς και ο ανταγωνιστικός χαρακτήρας πολλών αθλημάτων έχουν αναγνωριστεί ως ο βασικότερος λόγος εκφοβιστικών συμπεριφορών. Σύμφωνα με τη στατιστική επεξεργασία των απαντήσεων:
- 59% των μαθητών θεωρεί τις σχέσεις με τους συμμαθητές αρκετά καλές
- Στο ερώτημα με ποιο τρόπο έχουν συμπεριφερθεί άσχημα οι συμμαθητές/τριες στο μάθημα της Φ.Α: 3,10 δήλωσαν ότι έχουν δεχτεί σωματική βία, 3,98% ότι κανείς δεν τους μιλούσε και 1,77% έχει δεχτεί προσβολές για την καταγωγή του
- 72,15% δεν έχουν δεχτεί άσχημη συμπεριφορά καθόλου από την αρχή της σχολικής χρονιάς
- Μόνο 9,95% των μαθητών /τριών έχουν δεχτεί λεκτική θυματοποίηση στο μάθημα της Φ.Α. Από αυτούς 47,05 έχουν δεχτεί κοροϊδίες και 47,05 μείωση
- 3,62 του συνόλου έχει αποκλειστεί από κάποιο άθλημα ή ομαδικό παιχνίδι
- 4,52% έχει αποκλείσει κάποιο συμμαθητή/τρια από ομαδικό παιχνίδι
- 4,53% δήλωσε ότι έχει ασκήσει βία κατά τη διάρκεια του μαθήματος της Φ.Α
- 3,14% των μαθητών που έχουν αποκλειστεί από κάποιο άθλημα, αρνήθηκαν στη συνέχεια να συμμετάσχουν σ’ αυτό
- Από τις περιπτώσεις των παιδιών που δέχτηκαν σωματική ή λεκτική βία, 45,22% ανταπέδωσε με λεκτική βία και 12,1% με σωματική
- Από τα παιδιά που βίωσαν κάποιο περιστατικό βίας μόνο 12,67% δήλωσαν ότι το περιστατικό αυτό τους προκάλεσε κάποιες συνέπειες
- Η πλειονότητα των παιδιών (43,8%) δεν έχουν αντιληφθεί αν κάποιος/α συμμαθητής/τρια υπήρξε θύμα εκφοβισμού
- 72,04% των παιδιών δεν έχει ασκήσει ποτέ βία
- Στο ερώτημα πότε και πού συνέβησαν περιστατικά βίας, το 61,14% δήλωσε ότι αυτά παρατηρήθηκαν κατά τη διάρκεια του διαλείμματος
- Όσον αφορά στα συναισθήματα απέναντι σε συμμαθητές που εμπλέκονται σε περιστατικά βίας, κυριαρχούν η στεναχώρια (30,97%) και ο θυμός (30,1%)
Τιμητική παρουσία της πρωταθλήτριας Ανθής Λιάγκου στο σχολείο μας
Η πρωταθλήτρια σφαιροβολίας Ανθή Λιάγκου τίμησε με την παρουσία της την εκδήλωση –αφιέρωμα στους Παραολυμπιακούς αγώνες, η οποία πραγματοποιήθηκε στις 17-5 στο σχολείο μας. Αρχικά, οι μαθήτριες Σταύρου Παναγιώτα και Ελένη Τσιάλιου παρουσίασαν power point που ετοίμασαν για τα Παραολυμπιακά αθλήματα.
Στη συνέχεια, η μαθήτρια Νίκου Κωνσταντίνα παρουσίασε την προσκεκλημένη μας στους συμμαθητές της και την ευχαρίστησε για την τεράστια συμβολή της στην ενδυνάμωση και σωστή καθοδήγηση των νέων της πόλης μας.Στη συνέχεια, η Ανθή Λιάγκου συνομίλησε με τους μαθητές και απάντησε στις ερωτήσεις τους. Μίλησε για την πορεία της στον αθλητισμό και στον πρωταθλητισμό, για τα εμπόδια και τις δυσκολίες που συνάντησε, αλλά που δεν την πτόησαν, για τη δύναμη που όλοι έχουμε μέσα μας και πρέπει να ανακαλύψουμε.
Η εκδήλωση συνεχίστηκε στην αυλή του σχολείου, όπου οι μαθητές έκαναν σφαιροβολία, στην αρχή από όρθια θέση και καθιστή στη συνέχεια. Από την καταμέτρηση και καταγραφή των επιδόσεων προέκυψε το εξής συμπέρασμα: η ρίψη της σφαίρας από καθιστή θέση μειώνει την απόδοση περίπου στο μισό, πράγμα που δείχνει τις ιδιαίτερες δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας αθλητής που δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τα κάτω άκρα. Η κυρία Ανθή παρακολουθούσε τις προσπάθειες των παιδιών και στο τέλος έκανε και η ίδια μία ρίψη.
Η επίσκεψη της πρωταθλήτριας άφησε το ιδιαίτερο στίγμα της, αφού συγκίνησε, προβλημάτισε και ενέπνευσε τους μαθητές. Ένιωσαν, λοιπόν, την ανάγκη να δημιουργήσουν ένα λεύκωμα με αφιερώσεις, σκέψεις και ευχές και να το χαρίσουν στην Ανθή. Το λεύκωμα ανέλαβαν να παραδώσουν στην πρωταθλήτρια ο κ. Βασίλης Τόλης και η κ. Νίκη Μποτωνάκη και να συζητήσουν μαζί της λεπτομέρειες για την επόμενη δράση που θα πραγματοποιηθεί στο χώρο του σχολείου.
